Wczesne wspomaganie rozwoju to szereg oddziaływań stymulujących, prowadzonych w formie zabaw, ćwiczeń a także odpowiednie postępowanie wychowawcze mające na celu minimalizowanie trudności rozwojowych dziecka, tak aby uzyskało ono optymalny / czyli potencjalnie osiągalny dla niego/ rozwój w sferze ruchowej, intelektualnej, emocjonalnej i społecznej. Obejmuje dzieci już od 0 miesiąca życia do momentu rozpoczęcia przez nich nauki szkolnej.

Wczesna interwencja pełni następujące funkcje:

• Informacyjną – informuje o przebiegu rozwoju dziecka, o możliwościach wspierania rozwoju, o formach pomocy rodzinie;

• Diagnostyczną – rozpoznanie kliniczne, określenie poziomu funkcjonowania dziecka;

• Stymulacyjno – terapeutyczną, prowadzenie wieloprofilowego usprawniania dziecka z zaburzeniami rozwoju.

Podstawowym założeniem wczesnej interwencji jest traktowanie rozwoju dziecka jako integralnego i całościowego procesu, warunkowanego przez czynniki genetyczne i środowiskowe. Bazą rozwoju jest aktywność, rozumiana jako skłonność wrodzona, warunkująca wszelkie zachowania. Rozpoczynając pracę z dzieckiem zakładamy, że postęp w jego rozwoju jest zawsze możliwy. Trwa on bowiem przez całe życie człowieka, różne są tylko jego przejawy i tempo.

Główne zasady wczesnej interwencji to:

• Jak najwcześniej rozpocząć usprawnianie / PRZEDSZKOLE POWINNO BYĆ OSTATNIM MIEJSCEM, GDZIE ZOSTANĄ WYKRYTE ZABURZENIA ROZWOJU DZIECKA/.

• Włączyć w proces rehabilitacji rodziców.

• Realizować terapię w naturalnym otoczeniu dziecka.

• Indywidualnie podchodzić do dziecka i jego rodziny.

Wczesne usprawnianie ma za zadanie nie tylko poprawić aktualny stan funkcjonowania dziecka, ale często także zapobiegać jego pogorszeniu się. Podjęcie działań stymulujących dziecko we wczesnym etapie jego rozwoju uwarunkowane jest tym, że:

• Rozwój przebiega bardzo dynamicznie, dzięki intensywnemu dojrzewaniu układu nerwowego, który ma duże możliwości adaptacyjne i kompensacyjne;

• Istnieje możliwość wyrównywania lub zahamowania zaburzeń czynności psychoruchowych dziecka;

• Nie ma zaburzeń wtórnych, mających podłoże w nawykach, pojawiających się wraz z wiekiem, co często utrudnia terapię i edukację;

• Zaangażowanie rodziców jest często oparte na nadziei, iż ,, będzie dobrze’’.

Brak wczesnego oddziaływania może opóźnić, utrudnić lub nawet uniemożliwić rozwój dziecka. Zbyt późne podjęcie działań naprawczych często prowadzi do powstawania i utrwalania nieprawidłowych wzorców zachowań, które w późniejszym okresie ciężko jest wyeliminować i które ważą na funkcjonowaniu dziecka w środowisku. Kompleksowość oddziaływań na dziecko ( współpraca lekarzy, psychologów, pedagogów specjalnych, rehabilitantów, logopedów) zmierza w kierunku przygotowania dziecka do przyswajania wiedzy o otoczeniu, a następnie obejmuje edukację dziecka.

Inne cele oddziaływań rewalidacyjnych to między innymi:

• Stymulacja bądź optymalizacja rozwoju psychoruchowego małego dziecka, u którego stwierdzono niepełnosprawność;

• Zapobieganie wtórnym zaburzeniom funkcjonalnym i emocjonalnym będących skutkiem błędów wychowawczych lub niewłaściwego ,, usprawniania’’ dziecka;

• Niwelowanie patologicznych symptomów o charakterze obronno – kompenscyjnym i wspomaganie rozwoju ,,ja’’ u małych dzieci zagrożonych upośledzeniem umysłowym;

• Dostarczanie rodzicom wiedzy na temat potrzeb rozwojowych dziecka oraz wskazówek dotyczących sposobów ich zaspokajania;

• Pomoc rodzicom w wyborze odpowiednich zabawek, sprzętu i pomocy rehabilitacyjnych oraz właściwym aranżowaniu otoczenia;

• Wspieranie rodziców w sytuacjach trudnych i kryzysowych.

 ZABURZENIA NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE U DZIECI W PUNKCIE WCZESNEJ INTERWENCJI

Do zespołu wczesnej interwencji powinny trafić dzieci u których wykryto niepełnosprawność objawiającą się pod różnymi postaciami.

Mogą to być:

1.     Zaburzenia lub dysfunkcje narządów zmysłów, zaburzenia sensoryczne.

2.     Dysharmonie rozwojowe.

3.     Opóźnienie rozwoju psychomotorycznego.

4.     Zaburzenia rozwoju motorycznego, dysfunkcje narządu ruchu.

5.     Uszkodzenia CUN.

6.     Zaburzenia emocjonalne.

7.     Zaburzenia zachowania.

8.     Autyzm, psychozy dziecięce.

9.     Nadpobudliwość psychoruchowa.

10. Zaburzenia funkcji językowych.

11. Obciążenia genetyczne.

ADRESATAMI PROGRAMU  WI BĘDĄ:

1.     Dzieci zagrożone nieprawidłowym rozwojem / z grup wysokiego ryzyka ciążowo – porodowego/.

2.     Wcześniaki.

3.     Noworodki urodzone z niską punktacją Apgar, małą masą ciała, z urazami okołoporodowymi.

4.     Dzieci z całościowym zaburzonym rozwojem ( autyzm, zespół Aspergera, zespół Retta).

5.     Dzieci z wrodzonymi wadami rozwojowymi OUN np. wodogłowiem lub przepukliną oponowo – rdzeniową, z chorobami metabolicznymi, z kręczem szyi i asymetriami, ze środowiskowo uwarunkowanymi objawami zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej.

6.     Dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.

7.     Dzieci z zespołem Downa i upośledzone umysłowo.

8.     Dzieci wielorako niepełnosprawne.